De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Wellicht heb je al gehoord van de term ‘Inflammatory Bowel Disease’ (IBD), vertaald als ‘inflammatoire darmziekte’ of ‘darmontstekingsziekte’. In België lijden ruim 30.000 mensen aan IBD. IBD is de overkoepelende term voor een groep chronische ontstekingen van het maagdarmstelsel. Een chronische ziekte is een langdurige ziekte die niet spontaan verdwijnt en zelden volledig geneest. Van deze groep chronische darmziekten zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa het meest voorkomend. Elk jaar worden in ons land 500 nieuwe gevallen van de ziekte van Crohn en 350 nieuwe gevallen van colitis ulcerosa vastgesteld. In totaal lijden ongeveer evenveel patiënten aan colitis ulcerosa als aan de ziekte van Crohn. Het aantal patiënten met deze chronische darmziekten blijft jaarlijks stijgen, met een behoorlijke impact op het leven. Maar wat zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa nu precies? In welke mate kunnen ze een impact hebben op de kwaliteit van het leven?
Een correct werkend immuunsysteem is essentieel voor ons leven; het beschermt ons immers tegen allerlei vreemde indringers zoals bacteriën en virussen. Wanneer ons immuunsysteem afzwakt, hebben we logischerwijze meer risico op infecties. Echter wanneer ons immuunsysteem te veel werkt, kunnen we te maken krijgen met auto-immuunziekten. De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa worden beiden gecategoriseerd als auto-immuunziekten. Het deel ‘auto’ is afkomstig van het Griekse woord αὐτος (Lees: Autos), wat ‘zelf’ betekent. Een auto-immuunziekte vormt met andere woorden een ziekte waarbij ons immuunsysteem ons lichaam zelf aanvalt door overactiviteit en ontsteking veroorzaakt. Bij de ziekte van Crohn kan deze ontsteking zich voordoen in het volledige maagdarmkanaal (van mond tot anus) en door alle lagen van de darmwand heen. Bij colitis ulcerosa zal de ontsteking zich enkel voordoen in de dikke darm, ook wel ‘colon’ genoemd. Daarnaast zal bij colitis ulcerosa, in tegenstelling tot bij de ziekte van Crohn, de ontsteking enkel in het oppervlakkige slijmvlies gelokaliseerd zijn en niet doorheen alle lagen van de darmwand gaan. De oorzaken van de auto-immuniteit zijn tot op heden niet duidelijk geïdentificeerd en vormen een belangrijke bron voor onderzoek wereldwijd. Wel is gekend dat het een interactie betreft tussen genetische factoren, omgevingsfactoren, bacteriën, virussen (het microbioom) en immuunreacties van het lichaam.
Zowel de ziekte van Crohn als colitis ulcerosa vertonen een wisselend verloop, waarbij periodes met ziekteverschijnselen (opstoten) worden afgewisseld met periodes zonder klachten (remissies). Sommige patiënten worden door dagelijkse last van de symptomen nog meer geconfronteerd met het chronische karakter van IBD. Klachten zoals diarree, buikpijn, koorts, verminderde eetlust, vermoeidheid en bloedverlies komen bij beide ziekten voor. Bij de ziekte van Crohn kunnen er ook fistels (onnatuurlijke verbindingen), zweren en vernauwingen van de darmen ontstaan. Dit zien we minder terug bij colitis ulcerosa. Typerend voor colitis ulcerosa is de bloederige, slijmerige ontlasting, wat aanleiding kan geven tot vermoeidheid en bloedarmoede.
Inflammatoire darmziekten kunnen, naast de typische symptomen van het maagdarmstelsel, ook symptomen geven buiten het maagdarmkanaal. Dit noemen we de ‘extra-intestinale manifestaties’. Onder extra-intestinale manifestaties vallen gewrichtsproblemen, huidletsels, oogontstekingen en verschillende leveraandoeningen. Deze symptomen kunnen een bijkomende reden vormen voor de verslechtering van de algemene gezondheid en levenskwaliteit van patiënten.
Over het algemeen kunnen we besluiten dat inflammatoire darmziekten een behoorlijke impact hebben op het leven. Bovendien worden de meeste diagnosen van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa gesteld tussen de leeftijd van 18 jaar en 35 jaar. Aangezien dit de periode is waarin mensen een gezin krijgen en hun carrière uitbouwen, kunnen inflammatoire darmziekten ook een niet te verwaarlozen impact hebben op de mentale impact en het sociaal functioneren. Desondanks is het mogelijk om een grotendeels ‘normaal’ leven te leiden, en zal de levensverwachting niet lager liggen dan bij ‘gezonde’ leeftijdgenoten. Uit getuigenissen van IBD-patiënten blijkt immers ook dat een positieve mindset een invloed kan hebben op de beleving van de ziekte. Het is zeer belangrijk om de ziekte goed onder controle te houden en om samen met de opvolgende arts zo veel mogelijk de opstoten te vermijden. Het blijft echter ook belangrijk om te beseffen dat een ‘normaal’ leven leiden mogelijk is! Leven met een chronische darmziekte of leven als chronisch optimist? Sounds very similar.
Bronnen:
- 1) https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=16149
- 2) https://www.sciensano.be/nl/gezondheidsonderwerpen/chronische-ziekte
- 3) Zhang YZ, Li YY. Inflammatory bowel disease: pathogenesis. World J Gastroenterol. 2014;20(1):91-9.
- 4) Windsor JW, Kaplan GG. Evolving Epidemiology of IBD. Curr Gastroenterol Rep. 2019 Jul 23;21(8):40. doi: 10.1007/s11894-019-0705-6. PMID: 31338613.
- Patientengids "Leven met een inflammatoire darmziekte"
Met de steun van deze sponsors Alle sponsors bekijken
