Ga verder naar de inhoud

Psychologische impact van IBD - Wat als het (even) niet gaat?

Auteur: Bep Keersmaekers

Chronische darmziekten kunnen een grote impact hebben op het mentaal welzijn. Uiteraard hangt daarbij veel af van het ziekteverloop en de ernst van de klachten, die erg uiteenlopend zijn binnen de patiëntenpopulatie. De mate van verstoring van het dagelijks leven die de ziekte teweegbrengt, is uiteraard zeer bepalend voor de mate van psychische belasting.

Het verwerken van de diagnose op zich is voor sommigen al een hele uitdaging, waarbij vaak een soort rouwproces plaatsvindt; het mentaal afscheid nemen van de “gezonde zelf”. Hierop volgend komt een proces van jezelf als het ware herontdekken, wie ben je als persoon met een chronische darmziekte en wie ben je ook nog naast/los van de ziekte?

Daarnaast is de grote onvoorspelbaarheid die de ziekte met zich meebrengt voor velen lastig om mee om te gaan. Wanneer komt de volgende opstoot, hoe lang zal deze medicatie nog werken, zal deze nieuwe medicatie aanslaan, moet ik onder het mes, etc. Het ligt in de natuurlijke aard van de mens zich te willen kunnen voorbereiden op wat komen zal, en de ene persoon heeft al meer behoefte aan dit gevoel van controle dan de andere. Het enerzijds loslaten van bepaalde verwachtingen en anderzijds de hoop niet verliezen, is een fragiel evenwicht.

Ook hebben de fysieke (rest)symptomen van IBD uiteraard een impact op het mentaal welzijn. De beperkingen in het dagelijks leven die deze symptomen met zich mee kunnen brengen, vallen niet te onderschatten. Patiënten kunnen last hebben van diarree, buikpijn, anale pijn en vermoeidheid. Bij sommigen blijft deze vermoeidheid hangen ook wanneer de ziekte in remissie is. Dit alles heeft een grote invloed op het doen en laten van IBD-patiënten. Hiermee leren omgaan is een stuk makkelijker gezegd dan gedaan.

Veel patiënten vinden het ook vervelend dat je aan de buitenkant niet aan hen kan zien dat ze Crohn of colitis hebben, wat soms voor onbegrip zorgt in de omgeving. Bovendien vinden velen het ook moeilijk om er open over te zijn, gezien het stigma dat vastplakt aan ziektes die met ontlasting te maken hebben. De schaamte die hierbij komt kijken is voor velen een zeer isolerende emotie.

Tenslotte heeft en deel van of je het al dan niet mentaal moeilijk krijgt omwille van IBD te maken met je eigen draagkracht en veerkracht. De ene persoon kan al makkelijker om met kwetsbaarheid dan de andere. Daarbij speelt de rest van de levensgeschiedenis en huidige context natuurlijk ook een rol. Zo weten we dat sociale steun erg belangrijk is bij de verwerking en acceptatie van chronische darmziekten en alles wat erbij komt kijken.

Kortom, het komt niet zelden voor dat IBD-patiënten het moeilijk hebben op psychologisch vlak. Bij sommigen is een opstoot bijvoorbeeld de druppel die de emmer doet vollopen, bij anderen wordt de langdurig aanslepende vermoeidheid op een bepaald moment te veel. Wanneer dit gebeurt, is het belangrijk om hierover te praten met iemand waarvan je weet dat die begrip kan opbrengen voor je situatie. Voor sommigen is dit een partner, familielid, vriend of vriendin. Anderen keren zich liever (of ook) tot een professionele hulpverlener zoals een psycholoog of psychiater. Samen kan er gezocht worden naar manieren om met de moeilijke momenten om te gaan. Voor ieder zal dit een ander pad zijn, afhankelijk van de individuele situatie. Een pasklare oplossing is er meestal niet, maar door goed zicht te krijgen op de problematiek en de verschillende factoren die aan de basis ervan liggen, verschillende perspectieven te belichten vanop een afstand, te kijken waar er ruimte is voor persoonlijke groei en de individuele sterktes van de patiënt aan te boren om mentale buffers van hoop en troost te creëren, wordt er op zoveel mogelijk fronten gewerkt aan het draaglijker maken van de psychologische belasting.

Met de steun van deze sponsors Alle sponsors bekijken