Ga verder naar de inhoud

Waarom en wanneer vaccineren?

Auteur: dr. Joris Dutré

Waarom vaccineren?

In tegenstelling tot wat sommigen beweren, is vaccineren helemaal niet onnatuurlijk. Door vaccinatie laten we ons eigen verdedigingssysteem (= immuunsysteem) vroegtijdig - voor we in contact komen met schadelijke virussen of bacteriën - op een veilige manier een zeer efficiënte bescherming opbouwen met antilichamen tegen deze micro-organismen door ze in contact te brengen met verzwakte of gedode vormen. Door je te laten vaccineren bescherm je jezelf als patiënt dus voor mogelijk ernstige infecties wanneer je later in contact zou komen met de ziekteverwekker (= individuele bescherming). Daarnaast kunnen we, als heel veel mensen zich laten vaccineren, komen tot het bijna verdwijnen van bepaalde ziekten of toch sterk de kans op deze ziekte verminderen (= de zogenoemde groepsimmuniteit). Sinds lange tijd bestaan er de gekende basisvaccinaties die aan zuigelingen, kinderen en adolescenten meestal gratis worden toegediend. Dit schema met de basisvaccinaties werd in de loop van de jaren al diverse malen aangepast en verder geoptimaliseerd.

Waarom is het belangrijk je als IBD-patiënt te laten vaccineren?

Vaccineren is al enkele jaren een bijzonder aandachtspunt in de moderne aanpak van IBD. IBD-patiënten in remissie hebben gelukkig geen duidelijk verhoogd risico op infectie. Maar heel wat factoren kunnen dit veranderen. Zo zal bijvoorbeeld een obese of ondervoede patiënt, of een oudere patiënt die een opstoot krijgt waarvoor de arts hem corticoïden voorschrijft, wel degelijk een duidelijk hogere kans op infectie hebben, die dan ook nog ernstiger zou kunnen verlopen. Ook bepaalde medicatie, de zogenaamde immunomodulerende medicatie (zie tabel 1) kan een beperkte risicoverhoging met zich meebrengen. Extra bescherming via vaccinatie waar dit kan, is dan ook sterk aan te raden voor iedere IBD-patiënt, zeker bij het opstarten van dergelijke immunomodulerende therapie. Het veiligheidsprofiel van de behandeling is iets wat je behandelend team altijd sterk voor ogen heeft en vaccinatie kan hierbij zeker helpen!

Wanneer vaccineren?

Het vaccinatiebeleid zou van bij de diagnose een aandachtspunt moeten zijn! En zeker bij het eventueel opstarten van immunomodulerende medicatie! Hier zijn een aantal redenen voor:

1) Het beste effect van vaccinaties, dit wil zeggen de grootste bescherming, wordt verkregen bij patiënten die in remissie zijn, en in het gunstigste geval onder zo weinig mogelijk medicatie die ons immuunsysteem zou kunnen beïnvloeden. Dit wil echter zeker niet zeggen dat patiënten onder behandeling helemaal geen bescherming zouden hebben na vaccinatie.

2) We dienen steeds rekening te houden met het soms onvoorspelbare gedrag van IBD, anticiperend werken is daarom aangewezen. Want wie kan voorspellen wanneer je als patiënt een immunomodulerende therapie nodig zal hebben!

3) Het is erg belangrijk om te weten dat vaccins die gebruik maken van wat men levend verzwakte virussen noemt (in de praktijk gaat het vooral om de vaccins voor mazelen/rubella/bof, varicella, gele koorts, rota), bijna nooit mogen worden toegediend aan patiënten onder immunomodulerende therapie.
Heb je nood aan een van deze vaccins, dan moeten deze worden gegeven vóór dergelijke medicatie! Pas vier weken na de nodige volledige vaccinaties is het echt veilig om te starten met de immunomodulerende therapie.

4) Vaccins zoals de vaccins voor griep, pneumokokken en hepatitis B kunnen zeker ook nog worden toegediend wanneer je al onder immunomodulerende therapie staat.

Met de steun van deze sponsors Alle sponsors bekijken