Pijn en IBD
Auteur: dr. Filip Couturier
Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die kenmerkend is voor zowel ‘irritable bowel syndrome’ (IBS) als ‘inflammatory bowel diseases’ (IBD). Als pijn bij IBD optreedt als gevolg van een lichamelijke oorzaak zoals endoluminele ontsteking, extra-intestinale manifestatie of een complicatie (abcedatie, obstructie, …), moet deze uiteraard behandeld worden. Maar zelfs als het inflammatoir darmlijden in remissie is, ervaart 1/3 van de patiënten ‘IBS-achtige’ klachten. Deze patiënten rapporteren daarenboven meer angst en depressie, naast een lagere levenskwaliteit. Het is onduidelijk of abdominale pijn bij IBD in remissie het gevolg is van IBS bij IBD (IBD-IBS) of eerder een manifestatie van een sluimerend IBD. Er zijn ook tal van pathofysiologische mechanismen die een rol kunnen spelen bij zowel IBD als IBS, waaronder galzoutendiarree, bacteriële overgroei en dysbiose, viscerale overgevoeligheid en motiliteitsstoornissen.
Tot op heden zijn er weinig studies die therapieën onderzochten voor abdominale pijn bij IBD in remissie. Deze studies worden vaak gekenmerkt door weinig patiënten, wisselende definities en een beperkte kwaliteit. Een dieet met beperking van fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen (‘low FODMAP’-dieet) heeft in verschillende studies een positief effect aangetoond bij IBD-IBS. Als er alleen wordt gekeken naar de placebogecontroleerde trials zijn de resultaten echter minder overtuigend, zowel voor IBD-gerelateerde symptomen als voor levenskwaliteit. Verschillende vormen van psychotherapie (cognitieve gedragstherapie, relaxatieoefeningen, …) kunnen een effectieve complementaire therapie vormen, zeker bij begeleidende psychologische klachten of opiaatgebruik. Voor het gebruik van medicatie, kruiden en supplementen is het “IBS-arsenaal” (paracetamol, spasmolytica, niet-sferoïdale ontstekingsremmers, antidepressiva, anti-epileptica, …) mogelijk. Chronisch gebruik van opiaten (morfine-analogen) moet worden vermeden omwille van de mogelijke neveneffecten en verslaving. Daarenboven is het een mogelijke marker en predictor van een ernstig ziekteverloop (geen causaliteit bewezen). In vragenlijsten blijkt cannabis regelmatig gebruikt te worden door IBD-patiënten, met vaak een gunstig effect op de pijn bij zelfrapportage. In een Canadese retrospectieve studie bleek cannabisgebruik echter wel geassocieerd met een hoger risico op chirurgie bij de ziekte van Crohn. Bij verkeerd gebruik van de bekkenbodem is fysiotherapie (bekkenbodemre-educatie) nuttig. Fysieke inspanning kan, zoals bij IBS, ook aanbevolen worden ter behandeling van IBS-achtige symptomen bij IBD in remissie. In afwachting van meer kwaliteitsvolle studies voor het zogenaamd ‘IBD-IBS’, blijft de therapie voorlopig dus in grote lijnen deze van IBS.
Met de steun van deze sponsors Alle sponsors bekijken
